Max is een teamleider. Max geeft leiding aan een team van zes personen. Stuk voor stuk allemaal specialisten op hun gebied. Gezamenlijk hebben ze een specifiek doel: het realiseren van een software product voor hun klant. Dit is Max zijn eerste leiderschapsrol.
De leiding die Max geeft aan zijn team, wordt niet als zodanig geaccepteerd. Als Max zijn team vertelt welke kant het op moet gaan, knikken ze allemaal instemmend, maar doen vervolgens hun eigen ding. Totdat teamlid Sofie opstaat. Sofie werkt al meer dan 10 jaar bij het bedrijf en heeft al in diverse succesvolle projecten gewerkt. Als Sofie iets zegt, dan wordt er actief geluisterd en gehandeld op basis van wat Sofie zegt.
Max worstelt met zijn rol.
Wat maakt iemand een goed leider? Zijn titel, of zijn houding & gedrag? Leiderschap draait om de positieve invloed die iemand uitoefent, of kan uitoefenen, op een team, de te nemen beslissing of de omgeving. Met als uiteindelijk doel een bepaald resultaat te behalen. Mensen moeten in beweging worden gebracht om dat te bereiken.
Maar niemand volgt een ander zomaar. Dat doe je pas als deze persoon zich heeft "bewezen". Je erkent op zo'n moment iemands status. En dat vraagt om vertrouwen.
Een belangrijk verschil
Vaak wordt leiderschap geassocieerd met macht. Maar met macht alleen komt een leider er niet. Hij heeft ook gezag nodig. Op papier lijkt dit verschil klein, maar in de praktijk is dat verschil enorm groot:
- Macht is de formele invloed die een persoon, groep of organisatie heeft over anderen, uit hoofde van zijn / haar / hun functie. Mensen met macht kunnen anderen dwingen (of opleggen) hun wensen uit te voeren. Dit wordt door anderen niet noodzakelijkerwijs erkend. Een voorbeeld hiervan zijn ministers en de minister-president van de Nederlandse overheid. We kiezen in Nederland een partij en vervolgens kiest de partij wie welke post mag bekleden.
- Gezag is de erkende invloed die een persoon, groep of organisatie heeft op anderen, uit hoofde van zijn / haar hun autoriteit. Mensen met gezag hebben autoriteit op basis van inhoudelijke kenmerken (b.v. specialisme) en bijbehorend gedrag in combinatie met vertrouwen hierin. Deze autoriteit wordt op basis van vrijwilligheid en gelijkwaardigheid erkend door anderen. In lijn met het voorbeeld van de overheid: ambtenaar Pieter Omtzigt. Hij heeft geen formele beslissingsbevoegde functie, maar kan door zijn status en expertise wel door velen erkende invloed uitoefenen en daarmee een bepaalde beslissing afdwingen.
Macht is wat je hebt, gezag is wat je krijgt
Gezag brengt je verder
Binnen High Performing Teams op basis van Teamability draait het bij leiderschap primair om gezag, niet om macht. Uiteraard is er ook altijd iemand die op grond van zijn / haar macht eindbeslissingen moet kunnen nemen. Maar alleen wanneer het team er samen niet uitkomt en er een beslissing moet worden geforceerd.
Dit uitgangspunt van leiderschap zorgt ervoor dat binnen het team iedereen het ene moment een leider kan zijn en het andere moment een volger. De situatie en de context zijn bepalend voor die invulling, niet een formele titel. Hiermee bouwt een team maximaal op elkaars krachten, ook tijdens onverwachte en onvoorziene omstandigheden.
